EVFTA là gì? Những nội dung quan trọng bạn cần nắm rõ

Hiệp định EVFTA là hiệp định gì?

Mục tiêu của hiệp định EVFTA

• Mở rộng thị trường xuất nhập khẩu: Xóa bỏ gần như hoàn toàn các rào cản thuế quan, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa, dịch vụ, đầu tư giữa hai bên.
• Thúc đẩy đầu tư, chuyển giao công nghệ: Tạo môi trường đầu tư minh bạch, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, thúc đẩy hợp tác công nghệ, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm Việt Nam.
• Nâng cao tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm: EVFTA yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn cao về chất lượng, an toàn thực phẩm, môi trường, lao động, giúp hàng Việt Nam nâng tầm trên thị trường quốc tế.
• Góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững: Thúc đẩy tăng trưởng GDP, tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống người dân, đồng thời bảo vệ môi trường và phát triển xã hội.
• Hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu: Tăng khả năng tham gia của doanh nghiệp Việt Nam vào chuỗi cung ứng, sản xuất toàn cầu, giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống.

Những nội dung cơ bản của hiệp định EVFTA mà bạn cần biết

Thương mại hàng hóa

• EU cam kết xóa bỏ 85,6% dòng thuế ngay khi EVFTA có hiệu lực (tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU), sau 7 năm, con số này tăng lên 99,2% dòng thuế (99,7% kim ngạch xuất khẩu).
• Việt Nam cũng cam kết xóa bỏ 48,5% dòng thuế cho hàng hóa EU ngay khi hiệp định có hiệu lực, tăng lên 91,8% sau 7 năm và 98,3% sau 10 năm.
• Một số mặt hàng nông sản, thực phẩm (gạo, ngô ngọt, tỏi, nấm, đường,…) được áp dụng hạn ngạch thuế quan 0% hoặc lộ trình cắt giảm thuế đặc biệt.
• Cam kết không đánh thuế xuất khẩu đối với hàng hóa xuất khẩu sang EU, ngoại trừ một số mặt hàng đặc biệt.

Quy tắc xuất xứ, hải quan và thuận lợi hóa thương mại

• EVFTA quy định tỷ lệ tối đa nguyên liệu không có xuất xứ được phép sử dụng trong quá trình sản xuất, gia công (tùy từng mặt hàng, thường là 10–30% giá trị FOB).
• Hàng hóa xuất khẩu sang EU được hưởng ưu đãi thuế quan khi có C/O mẫu EUR.1 hoặc chứng từ tự chứng nhận xuất xứ do nhà xuất khẩu đủ điều kiện phát hành với lô hàng trị giá không quá 6.000 EUR.

Các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm (SPS), rào cản kỹ thuật trong thương mại (TBT)

• Các biện pháp SPS trong EVFTA yêu cầu Việt Nam và EU tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, áp dụng thống nhất cho hàng nhập khẩu và nội địa, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và môi trường.
• EVFTA thúc đẩy loại bỏ các rào cản phi thuế quan, hài hòa tiêu chuẩn kỹ thuật, giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận dễ dàng hơn thị trường EU, đặc biệt với các sản phẩm nông sản, thực phẩm chế biến, thủy sản

Thương mại dịch vụ và đầu tư

• Việt Nam cam kết mở cửa 150 ngành, phân ngành dịch vụ, cao hơn WTO khoảng 30 ngành; EU cam kết mở cửa 160 ngành, phân ngành dịch vụ. Tổng vốn FDI đăng ký từ EU vào Việt Nam giai đoạn 8/2020–8/2021 đạt hơn 1 tỷ USD, dù giảm do tác động Covid-19.
• EVFTA thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp đầu tư minh bạch, công bằng thông qua Hội đồng trọng tài quốc tế, đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư hai bên.

Mua sắm của Chính phủ

• EVFTA áp dụng cho các gói thầu có giá trị từ 2 triệu SDR (khoảng 62,8 tỷ đồng) đối với hàng hóa, dịch vụ; 5 triệu SDR (khoảng 157 tỷ đồng) đối với dịch vụ xây dựng. Phạm vi gồm các Bộ, ngành trung ương, Sở thuộc Hà Nội, TP.HCM, 34 bệnh viện lớn, một số tập đoàn, tổng công ty nhà nước

Quyền sở hữu trí tuệ

• EVFTA cam kết bảo hộ 08 đối tượng quyền SHTT, trong đó có 169 chỉ dẫn địa lý của EU và 39 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam được bảo hộ tại thị trường đối tác. Các hành vi xâm phạm quyền SHTT bị xử lý nghiêm khắc bằng biện pháp dân sự, hành chính, hình sự; tăng cường quyền thực thi tại biên giới

Doanh nghiệp nhà nước, cạnh tranh, phòng vệ thương mại

• EVFTA yêu cầu doanh nghiệp nhà nước (có vốn nhà nước trên 50% hoặc doanh thu trên 200 triệu SDR/năm, khoảng 6.280 tỷ đồng) hoạt động theo nguyên tắc thương mại, không phân biệt đối xử khi mua bán hàng hóa, dịch vụ.
• Các biện pháp phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ) được áp dụng theo quy trình chặt chẽ của WTO, bổ sung cơ chế tự vệ song phương trong 10 năm đầu, thời hạn áp dụng tối đa 2 năm, có thể gia hạn 2 năm.

Thương mại và phát triển bền vững

• EVFTA có chương riêng về phát triển bền vững (17 điều), cam kết thúc đẩy thương mại hàng hóa, dịch vụ môi trường, quản lý rừng bền vững, bảo vệ đa dạng sinh học, chống đánh bắt cá bất hợp pháp, tôn trọng tiêu chuẩn lao động quốc tế (ILO).

Hợp tác và xây dựng năng lực, các vấn đề pháp lý - thể chế

• EVFTA ưu tiên hợp tác trong hội nhập khu vực, tạo thuận lợi thương mại, phát triển nông-lâm-ngư nghiệp, môi trường, lao động, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
• Thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp gồm tham vấn (trong 30 ngày), nếu không thành công sẽ thành lập Hội đồng trọng tài.