Bộ Công Thương thu hồi quyền cấp C/O từ VCCI: Bước ngoặt chuẩn hóa xuất xứ hàng hóa
Table of Contents
Trong một động thái mang tính bước ngoặt đối với hoạt động xuất nhập khẩu, ngày 21/4/2025, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1103/QĐ-BCT thu hồi quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O), Giấy chứng nhận hàng hóa không thay đổi xuất xứ (CNM) và mã số chứng nhận xuất xứ hàng hóa (REX) từ Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI). Quyết định này đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong hệ thống quản lý xuất xứ hàng hóa của Việt Nam.
Tại sao Bộ Công Thương thu hồi quyền cấp C/O từ VCCI?
Việc thu hồi này nhằm thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: Việt Nam đang nỗ lực hoàn thiện cơ chế thương mại không chỉ để vận hành hiệu quả hơn mà còn để nâng cao năng lực cạnh tranh, uy tín quốc gia và khả năng ứng phó với các "bẫy tiêu chuẩn" trong thương mại toàn cầu.
Quyết định này thu hồi quyền cấp các loại chứng nhận quan trọng bao gồm:
- C/O mẫu A, mẫu B và các mẫu C/O không ưu đãi theo quy định của nước nhập khẩu
- Giấy chứng nhận hàng hóa không thay đổi xuất xứ (CNM)
- C/O mẫu GSTP
- Mã số chứng nhận xuất xứ hàng hóa (REX) theo chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) của Na Uy và Thụy Sỹ
Đây được xem là một bước đi cần thiết để Bộ Công Thương tăng cường chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực cấp C/O, phù hợp với tinh thần của Luật Tổ chức Chính phủ có hiệu lực từ 01/02/2025 về việc phân cấp/ủy quyền cho cơ quan, tổ chức nhà nước.
Những thay đổi và trách nhiệm của các bên liên quan
Cục Xuất nhập khẩu
Theo quyết định, Cục Xuất nhập khẩu được giao nhiệm vụ:
- Thông báo với các nước nhập khẩu, các cơ quan, tổ chức liên quan về việc thay đổi cơ quan cấp các loại C/O
- Tổ chức triển khai việc cấp các loại C/O một cách thông suốt
- Tiếp nhận và bàn giao các nội dung liên quan từ VCCI.
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số
Đơn vị này có trách nhiệm đảm bảo cơ sở hạ tầng dữ liệu điện tử tại Hệ thống quản lý và cấp chứng nhận xuất xứ điện tử (eCoSys) để thực hiện quy trình:
- Cấp C/O điện tử và thu phí chứng nhận xuất xứ hàng hóa
- Tiếp nhận đăng ký mã số REX.
VCCI
VCCI cần thực hiện các nhiệm vụ:
- Chấm dứt việc cấp toàn bộ các loại C/O từ thời điểm quy định
- Hỗ trợ thương nhân thay đổi nơi đề nghị cấp C/O theo quy định tại Điều 14 Nghị định số 31/2018/NĐ-CP
- Phối hợp trong việc thanh tra, kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa do VCCI cấp trong giai đoạn được ủy quyền
- Lưu trữ hồ sơ, chứng từ liên quan theo quy định
- Chuẩn bị đầy đủ nội dung để bàn giao cho Bộ Công Thương
Tầm quan trọng của C/O và mã số REX trong thương mại quốc tế
Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) và mã số REX không đơn thuần là thủ tục hải quan thông thường. Chúng đóng vai trò như "hộ chiếu thương mại" trong hệ sinh thái thương mại toàn cầu, đảm bảo rằng sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam không chỉ được sản xuất tại Việt Nam mà còn tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc xuất xứ trong các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA).
Nếu thiếu chuẩn mực trong việc cấp các chứng nhận này, hàng hóa Việt Nam có thể:
- Bị đối tác đánh giá thấp
- Bị đưa vào diện rà soát kỹ
- Mất ưu đãi thuế quan
- Tổn hại đến danh tiếng quốc gia
Một lô hàng bị trả về có thể gây thiệt hại trực tiếp hàng chục ngàn USD, nhưng niềm tin bị mất đi trên các thị trường lớn như EU hay Nhật Bản là thiệt hại không thể đo lường bằng tiền.
Chính sách linh hoạt trong giai đoạn chuyển đổi
Điểm đáng chú ý trong quyết định này không chỉ nằm ở việc "rút quyền" mà còn ở cách Bộ Công Thương thực thi quyết định. Bộ đã chủ động thiết lập giai đoạn chuyển tiếp mềm, đảm bảo không gây đứt gãy hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Doanh nghiệp đang sử dụng mã REX do VCCI cấp vẫn được hướng dẫn chuyển đổi sang hệ thống mới một cách suôn sẻ.
Ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu khẳng định: "Chúng tôi sẽ hướng dẫn doanh nghiệp chuyển đổi đầy đủ và không để đứt gãy thông suốt xuất nhập khẩu. Rất mong báo chí truyền thông nêu rõ tinh thần này để doanh nghiệp yên tâm thực hiện."
Ý nghĩa của quyết định đối với hệ thống thương mại Việt Nam
Quyết định số 1103/QĐ-BCT được xem như việc hiệu chỉnh cơ chế vận hành hệ thống cấp xuất xứ. Trong thời gian qua, một số dấu hiệu về sự thiếu chuẩn hóa, thiếu hậu kiểm trong việc cấp C/O mẫu CNM và mã REX đã tạo nên lỗ hổng chính sách, đặc biệt là trong việc đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt trong khuôn khổ các hiệp định thương mại tự do như EVFTA.
Việc Bộ Công Thương thu hồi quyền cấp C/O, REX từ VCCI - một tổ chức không trực thuộc Nhà nước - để trao lại cho hệ thống quản lý thống nhất là một bước đi cần thiết và hợp lý. Điều này giúp:
- Tăng cường tính minh bạch trong quy trình cấp chứng nhận
- Nâng cao trách nhiệm giải trình của cơ quan cấp phép
- Đảm bảo việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định trong các FTA
- Giảm thiểu rủi ro vi phạm xuất xứ hàng hóa
- Bảo vệ uy tín của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam.
Bài học từ Thomas Friedman
Thomas Friedman từng nói: "Thế giới phẳng, nhưng luật chơi thì gồ ghề hơn bao giờ hết". Câu nói này phản ánh đúng tình hình thương mại quốc tế hiện nay, khi các rào cản thương mại truyền thống được gỡ bỏ nhưng lại xuất hiện nhiều rào cản kỹ thuật phức tạp hơn.
Bài học từ sự việc này cho thấy:
- Quản lý cần nghiêm minh, nhưng điều hành chính sách phải có tầm nhìn và sự cảm thông
- Doanh nghiệp cần minh bạch, nhưng Nhà nước cũng cần hành động có trách nhiệm
- Nếu Việt Nam muốn trở thành trung tâm sản xuất và chuỗi cung ứng - logistics của khu vực, thì từng con dấu C/O cũng phải được chuẩn hóa như chip bán dẫn.
Trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt, việc hoàn thiện hệ thống quản lý xuất xứ hàng hóa là một mắt xích quan trọng trong chiến lược nâng cao vị thế thương mại của Việt Nam. Quyết định số 1103/QĐ-BCT không chỉ là một thay đổi về mặt hành chính mà còn thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng một hệ thống thương mại minh bạch, hiệu quả và đáng tin cậy trên trường quốc tế.
--------------------------------
Công ty Cổ phần Thương mại Cơ khí Tân Thanh
Địa chỉ: Số 14, Đường số 15, KP 4, P. Linh Trung, TP. Thủ Đức, TP. HCM
Số điện thoại: 0968 039 939
Email: info@tanthanhcontainer.com
Website: https://tanthanhcontainer.com/
