[Góc lịch sử] Lịch sử hình thành và phát triển Container (Phần 1)

Ngày nay với xu thế phát triển kinh tế toàn cầu, nhu cầu lưu thông vận chuyển hàng hóa ngày càng lớn trong đó vận chuyển hàng hóa bằng container (cont) chiếm gần 90% sản lượng hàng hóa thương mại thế giới. Vậy điều gì đã hình thành nên chiếc container, lịch sử phát triển, và các cột mốc quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng hóa đi toàn cầu ?
Vận chuyển hàng hóa bằng cont là việc xếp dỡ, chuyên chở và bảo quản hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển bằng cách sử dụng (Freight Container) mét loại thùng chứa hàng hóa đặc biệt, có kích thước được tiêu chuẩn hóa, có sức chứa hàng hóa lớn và có kết cấu bền chắc cho phép được sử dụng nhiều lần.
Vận chuyển hàng hóa bằng cont bắt nguồn và ra đời từ những nghiên cứu, tìm kiếm và thực nghiệm phương thức kết hợp những kiện hàng nhỏ, riêng lẻ thành một hàng lớn, nhằm mục đích tạo thuận lợi cho việc xếp dỡ, chuyên chở và bảo quản hàng hóa từ cảng gửi hàng đến cảng nhận hàng, do đó nâng cao hiệu quả kinh tế vận tải.
Lịch sử phát triển của vận chuyển hàng hóa bằng cont cho đến nay có thể phân ra thành 3 giai đoạn.

1. Giai đoạn 1 từ năm 1920 đến 1955:

Là giai đoạn bắt đầu áp dụng vận chuyển hàng hóa bằng cont tại một Xí nghiệp đường sắt của Mỹ (1921) và sau đó tại Anh và các nước trên lục địa châu Âu (1929). Trong và sau chiến tranh thế giới lần thứ 2, vận chuyển đường biển, trước tiên, giữa các vùng giữa nước Mỹ, Nhật Bản, Tây Âu và sau đó đến các vùng kinh tế khác, Phòng vận tải Quốc tế về Container được thành lập tại Paris năm 1933 đánh dấu sự quan tâm và những nỗ lực tìm kiếm giải pháp về kinh tế, kỹ thuật, luật pháp nảy sinh trong cách vận chuyển mới mẻ đầy triển vọng này. (1. Phòng vận tải Quốc tế về Container – Bureau International des Conteneurs) gọi tắt là BIC được thành lập tại Paris năm 1933 theo sáng kiến của Phòng Thương mại Quốc tế và Liên đoàn đường sắt châu Âu nhằm mục đích nghiên cứu trao đổi về vấn đề kinh tế kỹ thuật, pháp luật … về vận chuyển Pallet và Container.

Vận chuyển Container hàng hóa tại London (1928)

2. Giai đoạn 2 từ 1956 đến 1966:

Là giai đoạn tiếp tục thực nghiệm và hoàn thiện cách vận chuyển hàng hóa bằng Container. Loại cont có kích thướnc lớn được sản xuất và tăng nhanh số lượng. Chiếc tầu chuyên dùng chở cont đầu tiên (Full cont Ship) “Fairland” của Công ty ” Sea Land Service Ineoporation” được đongts vào năm 1966 và chuyên chở cont giữa Bắc Mỹ châu Âu là một bước tiến đáng ghi nhớ về lịch sử cont hóa (containerization) của ngành Vận tải đường biển Quốc tế.

Bốc dỡ Container tại No.4 berth, Royal Victoria Dock năm 1964

3. Giai đoạn 3 từ 1967 đến nay:

Là giai đoạn phát triển mạnh mẽ, toàn diện về chiều rộng cùng chiều sâu của vận chuyển hàng hóa bằng cont trên phạm vi quốc tế. Kiểu loại và kích thước cont được thống nhất và tiêu chuẩn hóa, nhiều cảng bến được trang bị công cụ bốc dỡ chuyên dùng dành cho vận chuyển hàng hóa bằng cont, được xây dựng và đưa vào sử dụng (cont Terminals), các tàu chở cont (cont sliep) thuộc thế hệ đầu tiên, trọng tải trung bình 14. 000 TPW, có sức chứa khoảng 600 – 1000 TEU (Twenty feet Equiralert Untt) cũng nhanh chóng được cải tiến và bổ xung bằng những cont tàu thuộc thế hệ 2, 3 và 4, trọng tải 30. 000 – 40. 000 TDW (có sức chứa khoảng 3. 000 – 4. 000 TEU).
Các biến đổi có ý nghĩa trọng đại nói trên (người ta gọi đó là cuộc cách mạng mới về chuyên chở) tạo cơ sở tất yếu vững chắc cho việc hình thành mạng lưới vận chuyển cont thế giới, bắt đầu tư việc vận chuyển cont giữa Bắc Mỹ – Châu Âu, Bắc Mỹ – Nhật Bản, Châu Âu – Nam Bắc Á, Châu Âu/ Úc và dần dần mở rộng đến các nước khác ở Trung Đông, Châu Phi, Trung và Nam Mỹ.
Tuyến thương mại Australia đã được cont hóa vào năm 1959, tuyến Châu Âu – Bắc Mỹ 1996, sau đó tuyến Viễn thông – Bắc Mỹ 1967. Kể từ 1971, khi tuyến Châu Âu – Viễn thông được cont hóa, cả 3 tuyến đường thương mại chính đã được cont hóa.

Cảng container hiện đại ngày nay